pen1

(hwn) enw gwrywaidd (pennau)
yn Saesneg yw:

head

,

top

,

end

,

peak

,

chief

,

mouth[1]

,

front

Treigladau

Meddal:ben
Trwynol:mhen
Llaes:phen

Defnydd

y pen hwn
fy mhen i
dy ben di
ei ben ef/o
ei phen hi
ein pen ni
eich pen chi
eu pen nhw/hwy
yr un pen
y ddau ben cyflym*
y tri phen pell*
y pedwar pen tawel*
y pum pen bach*
y chwe phen da*
y saith pen glân*
yr wyth pen llawn*
y naw pen mawr*
y deg pen rhyfedd*

* Dewiswyd yr ansoddeiriau hyn ar sail eu llythyren gyntaf er mwyn dangos eu treigladau, felly ni fyddant yn gwneud synnwyr o ran ystyr ar ôl pob enw!

Treigladau

Meddal:ben
Trwynol:mhen
Llaes:phen

pen3

(hwn) enw gwrywaidd (pennau)
yn Saesneg yw:

pen[2]

Treigladau

Meddal:ben
Trwynol:mhen
Llaes:phen

Defnydd

y pen hwn
fy mhen i
dy ben di
ei ben ef/o
ei phen hi
ein pen ni
eich pen chi
eu pen nhw/hwy
yr un pen
y ddau ben cyflym*
y tri phen pell*
y pedwar pen tawel*
y pum pen bach*
y chwe phen da*
y saith pen glân*
yr wyth pen llawn*
y naw pen mawr*
y deg pen rhyfedd*

* Dewiswyd yr ansoddeiriau hyn ar sail eu llythyren gyntaf er mwyn dangos eu treigladau, felly ni fyddant yn gwneud synnwyr o ran ystyr ar ôl pob enw!

Ymadroddion (96)
â’i ben i fyny:â’i phen i fyny
â’i ben i lawr:â’i phen i lawr
â’i ben i waered:â’i phen i waered
a’i ben iddo
â’i ben uchaf yn isaf:â’i phen uchaf yn isaf
â’m (â’th, â’i, a.y.b.) gwallt yn fy (dy, ei, a.y.b.) nannedd:â’m (â’th, â’i, a.y.b.) gwallt am ben fy (dy, ei, a.y.b.) nannedd
a’m (a’th, a’i, a.y.b.) pen yn fy (dy, ei, a.y.b.) mhlu
a’m (a’th, a’i, a.y.b.) pen yn y gwynt
Achos bach, â chas i'w ben, ganwaith fu mam y gynnen.
agor led y pen
am ben (rhywun neu rywbeth):am fy (dy, ei, a.y.b.) mhen
ar ben fy (dy, ei, a.y.b.) nigon:uwchben fy (dy, ei, a.y.b.) nigon:wrth ben fy (dy, ei, a.y.b.) nigon2
ar ben fy (dy, ei, a.y.b.) nigon:uwchben fy (dy, ei, a.y.b.) nigon:wrth ben fy (dy, ei, a.y.b.) nigon3
ar ben fy (dy, ei, a.y.b.) nigon:uwchben fy (dy, ei, a.y.b.) nigon:wrth ben fy (dy, ei, a.y.b.) nigon1
ar ben hynny
ar ben1
ar ben2
ar ei ben ei hun:ar ei phen ei hun
ar fy (dy, ei, a.y.b.) mhen fy (dy, ei, a.y.b.) hun:ar fy (dy, ei, a.y.b.) mhen fy (dy, ei, a.y.b.) hunan3
ar fy (dy, ei, a.y.b.) mhen fy (dy, ei, a.y.b.) hun:ar fy (dy, ei, a.y.b.) mhen fy (dy, ei, a.y.b.) hunan1
ar fy (dy, ei, a.y.b.) mhen fy (dy, ei, a.y.b.) hun:ar fy (dy, ei, a.y.b.) mhen fy (dy, ei, a.y.b.) hunan2
byd ar ben a’r bobl ar ddwad
cadw fy (dy, ei, a.y.b.) mhen uwchlaw’r dŵr
cadw fy (dy, ei, a.y.b.) mhen
cael hwyl am ben (rhywun):cael hwyl am fy (dy, ei, a.y.b.) mhen:cael sbort am ben (rhywun):cael sbort am fy (dy, ei, a.y.b.) mhen
cael llond pen
[~ gan rywun]
cân bob ceiliog ar ben ei domen ei hun
cau dy geg:cau dy ben:cau dy lap
cau pen y mwdwl
chwerthin am fy (dy, ei, a.y.b.) mhen:chwerthin am ben (rhywun)
colli fy (dy, ei, a.y.b.) mhen
crafu pen

to puzzle

cur pen1
cymryd yn fy (dy, ei, a.y.b.) mhen
dirwyn (rhywbeth) i ben2
dirwyn i ben1
dod i ben fy (dy, ei, a.y.b.) nhennyn
dod i ben y dalar2
dod i ben y dalar1
dod i ben1

to finish

,

to manage2

,

to succeed

dod i ben3
dod i ben2
dros ben (rhywun):dros fy (dy, ei, a.y.b.) mhen3
dros ben llestri
dros ben1
dros fy (dy, ei, a.y.b.) mhen a’m (a’th, a’i, a.y.b.) clustiau
dwyn (rhywbeth) i ben
fel ceiliog wedi torri ei ben
gwneud hwyl am ben (rhywun):gwneud hwyl am fy (dy, ei, a.y.b.) mhen
gwneud sbort am ben (rhywun):gwneud sbort am fy (dy, ei, a.y.b.) mhen
hawdd tynnu gwaed o ben hen grachen
heb fod i ben draw'r ffwrn
hen ben
lled y pen
llond ceg:llond pen
llosgi’r gannwyll yn y ddau ben
mae dau ben i bob llinyn
mynd a’i ben iddo
mynd dros ben llestri
na phen na chynffon
nerth fy (dy, ei, a.y.b.) mhen:nerth esgyrn fy (dy, ei, a.y.b.) mhen:nerth asgwrn fy (dy, ei, a.y.b.) mhen
nid yw bai yn dod i ben, fe ddeil nes trof y ddalen
nid yw dau ben nodwydd yn finiog
o ben bwygilydd:o ben bwy’i gilydd
o’m (o’th, o’i, a.y.b.) pen a’m (a’th, a’i, a.y.b.) pastwn
os oes angen llaw gynhaliol ceir un ar ben dy fraich
pen ac ysgwydd yn uwch
pen bach
pen draw
pen ffelt
pen punt a chynffon dimai
pen tost:pennau tost1
pen tost:pennau tost2
Pob un ar ei ben ei hun yn ei ddull ei hun piau ei farw ei hun
rhoi (rhywun) ar ben y ffordd:fy (dy, ei, a.y.b.) rhoi ar ben y ffordd
rhoi llond pen
[~ i rywun]
silff-ben-tân
tin dros ben
tynnu (rhywbeth) am fy (dy, ei, a.y.b.) mhen:tynnu (rhywbeth) i’m (i’th, i’w, a.y.b.) pen:tynnu (rhywbeth) yn fy (dy, ei, a.y.b.) mhen
tynnu (rhywun) yn fy (dy, ei, a.y.b.) mhen

to provoke

,

to upset

uwch fy (dy, ei, a.y.b.) mhen
uwch fy mhen
wrth ben fy (dy, ei, a.y.b.) nigon
ym mhob pen mae piniwn
yn ben set
yn ben-bwygilydd
yn dda dros ben
yn y pen draw
Allanol

Porth Geiriaduron

Dyma lyfrgell o eiriaduron ac adnoddau ar-lein eraill lle y gallwch chwilio ymhellach am ben*:

Geiriaduron Arbenigol
Geirfaoedd
Terminoleg
Gwyddoniadur
Brawddegau Enghreifftiol
Brawddegau yn cynnwys:

*Agorir gwefannau allanol mewn ffenestr newydd.